Dilde varsıllık ne ile olur?

Dilde varsıllık iki türlüdür.
1. Sözcük varsıllığı
2. Añlam varsıllığı

Arapça sözcük varsıllığı konusunda örnek verilebilecek bir dildir. Aynı añlama gelen birçok sözcük bulmak olanaklıdır.

Türkçe ise ikinci öbekte incelenebileceği gibi, özünde her iki yönden de varsıldır. Türkçede aynı añlama gelen iki sözcük bulamazsınız ama birçok añlama gelen sözcükler bulmanız çok kolaydır. "Cevap-yanıt", "sual-soru" gibi örnekler vermeniz yañlış olur çün cevap, Arapça kökenlidir; sual'de öyle...

"Añlam varsıllığı" konusunu çoğuları bilmez, bilmediği gibi de inkar ederler. Salt varsıllığın, sözcük çokluğu ile olabileceğini düşünürler. Bunlar yanılgı içindedir.

Bir añlamı olan sözcüğüñ 1 altını olduğunu düşünürsek, 6 añlamı olan sözcüğüñ 6 altını olur. Bu durumda kime varsıl dersiniz? Türkçede "çıkmak" sözcüğü için TDK 55 añlam saymıştır. (Güncel Türkçe Sözlük'e bakabilirsiñiz) Öyle ise 55 altını vardır diyebiliriz. E şimdi sorarım, bu varsıllık değildir de nedir?

Osmanlı döneminden kalan ulayı aynı añlama gelen 7-8 sözcük (8 kişiniñ 1 altını olduğunu düşünün) atılmış yerlerine bir sözcük getirilmiştir. 8 kişiniñ yaptığı işi, bir kişi yapıyor. Böyle olunca gereksizleri atmak en uygunudur. Bu dili yoksullaştırmaz, tersine varsıllaştırır. Çünkü Türkçe, sözcük varsıllığını değil añlam varsıllığını destekliyor. Tözü bunuñ üzerine kurulu. Ha istense sözcük yönünden de varsıl olur. Çün, kullanılabilir yaklaşık 2 milyon sözcük türetilebilir.

3 yorum:

boğata dedi ki...

Türkçe'nin söz dağarcığı konusunda bir kişi ile tartışmaya girmiştim. Türkçe bütün lehçeleri ile değerlendirildiğinde gerçekten varsıl bir dildir. TDK bir çok Türkçe sözcüğü başka dillere bağışlasa da varsılız. Ancak Araapça kadar varsıl değiliz ve belki de bir tek Arapça bizden varsıldır. Ondan başka hem anlam variyeti hem sözcğk variyetinde Türkçe ile hiç bir dil baş edemez. Arapçada bir anlam için birden fazla sözcük kullanılıyor ancak bu sözcükler kullanılan durumun çeşitliliğine göre değişiyor. Örneğin "tilavet" aslına bağlı kalarak birebir okumak iken "tertil" sindirerek anlayarak okumaktur. "Kıraat" ise uygulama amaçlı okumaktır. Güzel Türkçemizde de bir anlama birden çok sözcük verildiği yerler olmuştur. Örneğin savaşla ilgili ya da at ile ilgili birçok sözcük vardır. Doru, kırat, yılkı vb.sözcükleri at türlerinin adlarıdır.

savrulangünler dedi ki...

Dilimizdeki pek çok aynı anlamlı sözcüğü atıp, tek bir sözcükte pek çok anlamı toplamak dilimizi şöyle yoksullaştırır: diller, anlam incelikleri kazanarak gelişip zenginleşir. Bu da yeni yeni kelimelerin dile kazanılmasıyla olur. Mesela aynı anlama gelen hareket ve devinim kelimeleri zamanla anlam inceliği kazanıp farklılaşmaya başlamıştır.

Akçe dedi ki...

Neden eskiden beri gelen ve ortak sözcükler olan "bay" ile "varlı" sözleri yerine "UYDURUKÇA" "varsıl" sözünü işletiyorsunuz?
Böyle yaparak Türkçeye zarar veriyorsunuz. Masa başında üretilmiş yapay sözlerle ancak yapay bir dil oluşur. O da olabildiğince yoksul olur.

Bay, varlı = Zengin

Bu ikisi arı Türkçe sözcüklerdir, ortak Türkçe sözcüklerdir.

"Bay" sözcüğünün anlamı "bey" değildir. "Zengin"dir.
"Bayan" sözü ise uydurmadır, doğrusu "hanım"dır.

Türkçeye gerçekte işte bunlar zarar veriyor!