Iğdır yöresi sözcük derleme çalışması

Bu başlık altında usuma geldikçe Iğdır yöresine özgü sözcükleri ekleyeceğim.

göçek : güzel
donguz : domuz
kergi : keser
qaşeng : güzel
yaxçı : yakşı , iyi
hara : nere
gij : salak
gede : genç erkek
kişi : olgun erkek , insan
er : koca
işek : sidik
tuman : pantolon
uşaq : çocuk
hamı : kamu (bütünlük anglamında kullanılır. Hammısı : tümü, bütünü)
ürək : yürek
ürəkten : candan, yürekten
ülgüç : jilet , ustura
üz : yüz
haçar : açar, anahtar
beşöyür : ahmak
qalax : tezek yığını
tendir : toprağa gömülü ocak
torpax : toprak
toyux : tavuk
körpü : köprü
daşqa : at arabası
arx : ark, kanal
eyin : eğin, vücut, beden
dal : dal (ağaç parçası), arka, sırt
qabax : kabak, ön
heçkes : hiç kimse
danışmax : konuşmak
yerimek : yürümek
yu : yıka (yıkamak, yumak)
apar : götür
küçe : sokak
tumançax : donu olmayan, tumanı düşük
duz : tuz
duzca : tuzluca (ilçe adı)
İydir : Iğdır
daş : taş
yuxu : uyku
hansı : hangisi
tike : tane
qutarmax : bitirmek
ele : öyle
bele : böyle
bibi : hala
heye : evet
kiri : sus
besti : yeter
yallatmax : yalan söyleyip aldatmak
qartol : patates
pişiq : kedi
qonax : konuk
hayat : bahçe, avlu
kerpiç : toprak tugla
eziz : aziz
döş : göğüs
otaq : oda
od : ateş
heç : hiç
xırda : küçük
xırdaca : küçükçe
yeke : büyük
yesyeke : büsbüyük
bala : çocuk
ey : iyi
men : ben
be : ya
qoy : bırak
harma : ağaçtan yapılı damlara destek olan aygıt
dam : ev, çatı
qalamax : tutuşturmak
fıtılaq : sümük
çatmaq : yetişmek
sümüq : kemik
qulax : kulak
kerpetin : kıskaç biçimli araç
daq : kızgın
cırıx : yırtık
danga : büsbüyük, aşırı büyük

6 yorum:

Aliekber dedi ki...

Galama kelimesinin bir anlamı ateş yakmaktır örneğin sobayı gala
yani sobayı doldur ve ateşle

Bizim yörede ateş galamak(yakmak,tutuşturmak) için kullandığımız "tezekler" duvar gibi örülerek piramit şeklinde yığılır.Biz bu oluşuma galahğ deriz sen "Galax" yazmışsın asıl okunuşu
"galahğ" bu tezek yığını galahğ'dan sobayı ateşlemek anlamı taşıyan "galamak" kelimesi türemiştir.
Çünkü galak tezeklerden örülür ve ateş yakmak için'de "tezek" kullanılır.

bu kelime bir anlamda harekete geçirmek anlamıda taşır
ama bu kelime bizim oralarda sadece ateş yakmak anlamında kullanılır.

Aliekber dedi ki...

Şu kelimeyide yanlış yazmışsın "daşga" diye birşey yok doğrusu "gaşga " yani at arabası bir veya iki atın çektiği araba.Çok ilgin bir konuda Japon nissan firması Qashqai (Kaşkai)
adında bir araba üretti iki kelimeninde araba için kullanıldığına dikkatinizi çekerim

Aliekber dedi ki...

Arkadaşım birde bazı kelimelerin
sonundaki x yerine "hğ" yada "g" koy

örneğin galax kelimesi okundupğu zaman galaks okunuyor gibi "x"
"ks" harflerini içerir.

"x" harfi azeri alfabesinde kullanılır.ve yumuşak "g" ve"hğ" harfleri için kullanılır

Gökbey Uluç dedi ki...

Qardaş sen haralısan. Mən İydir'iñ Duzca ilçəsindənəm. Orada qalın h (x) sesi bolca vâr. Yani səniñ "hğ" dediyiñ sese həç deng gelmemişem. Bəkə Arançı olasan, orada ayrı olar.

boğata dedi ki...

Birkaç sözcükte Afyondan olsun
gavız buğday kapçığına denir. gavzınmak bu sözcükten türemiştir ve kaşınmak anlamındadır. kehel tembel demektir ve kehelleşmek biçiminde de kullanılır. yağadı veya yağır kir anlamına gelmektedir. usukmak sakinleşmek, usukturmak sakinleştirmek anlamında us kök sözcüğünden türetilmiştir. apılamak emeklemek, apışmak sırta binmek anlamlarındadır.Gede sözcüğü bizde kısa boylu anlamında kullanılır. gedemen "cinfikirli" demektir ve gedemenleşmek sözcüğü de kullanılır. bönek saf anlamında ve çitlek çekirdek anlamında kullanılır. kıytarmak aralamak kıytarık aralık anlamlarında kullanılır. (Burdur ağzında kıytarmak yerine kıntarmak kullanılmaktadır) Bana en ilginç gelen sözcük (aynı oğurda en çok yakşı gelen sözcük) ise "don lastiği"ne sündürmeç denmesidir. yakışıklı sözcüğüne yalabık denir. Usuma gelen ancak bu kadar.

Adsız dedi ki...

BU SÖZLƏR AZƏRBAYCANCA DA VAR